Yeni Denetimli Serbestlik, İnfaz Yasası ve Af Yasası. Af Yasası Kimleri Kapsar?

Yeni İnfaz Yasası (Af Yasası) Kapsamında Nasıl Değişiklikler Yapıldı?

Ceza infazının temelinde suçluyu ıslah etmek ve yeniden topluma kazandırmak yatmaktadır. Gelinen noktada cezaevleri doluluk oranları oldukça fazladır. Bu doluluğun önüne geçmek özellikle korona virüs sürecinde önem arz etmektedir.

TBMM Genel Kurulunda 14/04/2020 tarihinde kabul edilen "Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu düzenleme ile yaklaşık 90 bin kişinin salıverilebileceği düşünülmektedir. Bu kanun ile İnfaz Hakimliği Kanunu, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Ceza Muhakemesi Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Çocuk Koruma Kanunu başta olmak üzere 11 kanunda değişiklik yapılmıştır.

Koşullu Salıverilme

Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının 30 yılını, müebbet hapis cezasının 24 yılını, diğer hapis cezalarının 2/3'ni cezaevinde geçirmeleri gerekmekteydi. Yapılan düzenleme ile koşullu salıverilmede 2/3'nin ceza infaz kurumunda geçirilmesi kuralı yarıya (1/2) indirilmiştir.

Mükerrirler ve örgütlü suçlarda ise 3/4'nü cezaevinde geçirmeleri gerekmekte iken bu yasa ile 2/3'e indirilmiştir.

Bazı suçlar 1/2 yani yarıya indirme affından istisna tutulmuştur. İstisna suçlarda oran 2/3 ya da 3/4 olarak uygulanmaya devam edilecektir.

2/3 oran uygulanmaya devam edecek suçlar;

• Kasten öldürme suçu (TCK md.81, 82, 83)
• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan dolayı müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet hariç süreli hapis cezası alan hükümlüler (TCK md. 87/2-d)
• İşkence suçu (TCK md. 94,95)
• Eziyet suçu (TCK md. 96)
• Cinsel saldırı suçu (TCK md. 102/1) (102/2-3 hariç)
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu (TCK md. 104/1)
• Cinsel taciz suçu (TCK md. 105)
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (TCK md. 132-138 arası)
• Devletin sırlarına karşı suçlar ve casusluk (TCK md. 326-336 arası) (müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet cezası alanlar hariç)
• Çocuklar tarafından işlenen cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar (TCK md. 102-105 arası)
• Çocuklar tarafından işlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaret suçu (TCK md. 188)
• Çocuklar tarafından suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı hapis cezası alanlar

3/4 oran uygulanmaya devam edecek suçlar;

• Terör suçları (Terörle Mücadele Kanunu)
• Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar (TCK md. 102/2, 103, 104/2-3)
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaret suçu (TCK md. 188)

Denetimli Serbestlikte Yapılan Düzenlemeler

5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun madde 105/A'da yer alan düzenleme şu şekildedir;

"Hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla, açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitimevinde bulunan ve koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin talebi halinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, hükmün infazına ilişkin işlemleri yapan Cumhuriyet başsavcılığının bulunduğu yer infaz hakimi tarafından karar verilebilir."

5275 sayılı CGTİK madde 105/A-2; "Açık ceza infaz kurumuna ayrılma şartları oluşmasına karşın, iradesi dışındaki bir nedenle açık ceza infaz kurumuna ayrılamayan veya bu nedenle kapalı ceza infaz kurumuna geri gönderilen iyi halli hükümlüler, diğer şartları da taşımaları halinde, birinci fıkrada düzenlenen infaz usulünden yararlanabilirler."

5275 sayılı CGTİK'da geçici madde 6 ile değişiklik yapılarak madde 105/A maddesi 1. fıkrada yer alan 1 yıllık denetimli serbestlik süresi 3 yıla çıkarılmıştır.

TCK kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83), üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (madde 87, fıkra iki, bent d), işkence suçu (madde 94 ve 95), eziyet suçu (madde 96), cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105), özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138), uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (madde 188) ve devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar hariç olmak üzere, 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından 105/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bir yıl”lık denetimli serbestlik süresi, “üç yıl” olarak uygulanacaktır.

Yine yapılan düzenleme ile;

TCK kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83), cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105), özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) ve devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar hariç olmak üzere 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından;

a) 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile yetmiş yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında 105/A maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “iki yıl”lık denetimli serbestlik süresi, “dört yıl” olarak uygulanacaktır.

b) Maruz kaldığı ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen altmışbeş yaşını bitirmiş hükümlülerin koşullu salıverilmeleri için ceza infaz kurumlarında geçirmeleri gereken süreler, azami süre sınırına bakılmaksızın 105/A maddesinde düzenlenen denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilebilir. Ağır hastalık, engellilik veya kocama hali, Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca veya Adli Tıp Kurumunca düzenlenen bir raporla belgelendirilmelidir.

Söz konusu bu düzenlemeler yine kanunda yapılan değişiklikle iyi halli olmak koşuluyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler hakkında da uygulanacaktır.

30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından, tabi olduğu infaz rejimine göre belirlenen koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün onbeş yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği bir gün, üç gün; onsekiz yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği bir gün, iki gün olarak dikkate alınacaktır.

Koşullu salıverilme, denetimli serbestlik ve yeni düzenlemeler cezaevinde her tutuklu, hüküm özlü ve hükümlünün doğrudan yararlanabileceği bir kurum olmamıştır. Bu sebeple hangi suçtan ceza alındığı, iyi hal incelemesi, ne kadar ceza alındığı gibi noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir. Hükümlünün söz konusu değişikliklerden yararlanıp yararlanamayacağı ile ilgili bir ceza avukatına danışmasını tavsiye ediyoruz.

Covid-19 Sebebiyle İzinli Sayılma

Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, 5275 sayılı CGTİK 105/A maddesi kapsamında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve 106. madde veya diğer kanunlar uyarınca denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler 31/05/2020 tarihine kadar izinli sayılır.

İyi Hal İncelemesi

CHTİHK madde 89'da yapılan değişiklikle iyi hal yalnızca koşullu salıverilme için değil, açık cezaevine geçiş gibi hususların değerlendirilmesi için de yapılacaktır. İyi hal değerlendirmesi infazın tamamında ve 6 ayda bir yapılacaktır.

Bu değerlendirmede, infazın tüm aşamalarında hükümlülerin katıldığı iyileştirme ve eğitim-öğretim programları ile spor ve sosyal faaliyetler, kültür ve sanat programları, aldığı sertifikalar, kitap okuma alışkanlığı, diğer hükümlü ve tutuklular ile ceza infaz kurumu görevlileri ve dışarıyla olan ilişkileri, işlediği suçtan dolayı duyduğu pişmanlığı, ceza infaz kurumu kuralları ile kurum bünyesindeki çalışma kurallarına uyumu ve aldığı disiplin cezaları dikkate alınacaktır.

Yine toplam on yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkum olanlar hakkında yapılacak açık ceza infaz kurumuna ayırmaya, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına ve koşullu salıverilmeye ilişkin değerlendirmelerde idare ve gözlem kuruluna Cumhuriyet başsavcısı veya belirleyeceği bir Cumhuriyet savcısı başkanlık eder. Ayrıca, idare ve gözlem kuruluna Cumhuriyet başsavcısı tarafından belirlenen bir izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı il veya ilçe müdürlükleri tarafından belirlenen birer uzman kişi katılacaktır.

Özel İnfaz Usulleri

Hükümlünün talebi ile, kasten işlenen suçlarda toplam 1 yıl 6 ay, taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere taksirle işlenen suçlarda ise toplam 3 yıl veya daha az süreli hapis cezasının;

a) Her hafta cuma günleri saat 19.00’da girmek ve pazar günleri aynı saatte çıkmak suretiyle hafta sonları,

b) Hafta sonları hariç, her gün saat 19.00’da girmek ve ertesi gün saat 07.00’de çıkmak suretiyle geceleri, Ceza infaz kurumlarında çektirilmesine karar verilebilir.

İnfaz hakimi tarafından kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam 1 yıl, 70 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam 2 yıl, 75 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam 4 yıl veya daha az süreli hapis cezasının konutunda çektirilmesine karar verilebilir.

Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren 1 yıl 6 ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılacaktır.

Ancak bu duruma da istisna getirilmiştir. Söz konusu düzenlemeler; terör suçları ile örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçlarından ya da örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olanlar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar, adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hakkında uygulanmaz.

İnfaza Ara Verilmesine İlişkin Düzenlemeler

Zorunlu ve çok ivedi durumlarda Cumhuriyet başsavcılığının hapis cezasının infazına 6 ay ara verebilme yetkisi 1 yıla çıkarılmıştır.

Hükümlülerin eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları gibi zorunlu ve ivedi hallerde yine Cumhuriyet başsavcılığının hapis cezasının infazına 6 ay ara verebilme yetkisi 1 yıla çıkarılmıştır.

Doğrudan Açık Cezaevine Geçme

CGTİK madde 14'te yapılan değişiklik ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar ile ikinci defa mükerrir olanlar ve koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hariç olmak üzere, kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olanlar, taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanlar, adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulan hükümlülerin cezaları doğrudan ceza infaz kurumunda yerine getirilir.

Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu

Kaçakçılık suçlarında yapılan düzenleme ile malın değerinin az olması durumunda verilecek cezalarda indirim yapılacaktır. Kaçakçılık suçlarında yalnızca soruşturma aşamasında etkin pişmanlık düzenlemesine ek olarak kovuşturma aşamasında da etkin pişmanlıktan yararlanılabilecektir.

Denetimli Serbestliğe Uymazsam Ne Olur?

Denetimli serbestliğe uyulmaması halinde kişinin denetimli serbestlikten yararlanması sona erdirilerek cezaevine gönderilir. Olumsuz bir durumla karşılaşmamak adına eskişehir avukat yardımıyla izlenecek yollar kararlaştırılmalıdır.