Kıdem Tazminatı

Kıdem tazminatı; kanunda gösterilen belirli fesih hallerinde en az bir yıllık kıdeme sahip olan işçiye veya işçinin ölümü halinde hak sahiplerine işveren tarafından kanun gereği ödenen, miktarı işçinin kıdemine ve son brüt kazancına göre belirlenen, işçiye bir işyerine bağlı olarak çalışmanın bir ödülü olarak verilen bir miktar paradır. 

Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları

• İş Kanunu’na tabi bir iş sözleşmesi ile çalışma : 
  4857 Sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışma olmalıdır. Bu kanuna tabi bir iş sözleşmesi ile çalışma yoksa kıdem tazminatı da gündeme gelmeyecektir.
• İş sözleşmesinin kanunda gösterilen hallerden biri ile feshedilmiş olması veya işçinin ölümü:
  • Muvazzaf askerlik hizmeti yapmak amacıyla işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
  • Emeklilik hallerinde ödenek almak için başvuruda bulunulacak ise yahut sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı tamamlanmış olmasına rağmen emeklilik yaşı doldurulmamışsa işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
  • Kadın işçi evlendiği takdirde resmi nikah tarihinden itibaren bir yıl içinde sözleşmeyi feshederse kıdem tazminatına hak kazanır.
  • En az bir yıllık kıdem süresine sahip işçinin ölümü halinde, kanuni miraşçıları kıdem tazminatı alabileceklerdir.
  • İşveren işçiyi işin konusu vs. konularda esaslı bir biçimde yanıltmış ise işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
  • Maaşı ödenmeyen işçi iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.
  • Cinsel taciz, hakaret gibi haklı sebep oluşturacak durumlarda iş sözleşmesi feshedilirse işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
• İşçinin en az bir yıl çalışmış olması: 
  İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için o işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması şartı aranır. 1 yılı doldurmayan işçiler kıdem tazminatına hak kazanamazlar.

Kıdem Tazminatının Miktarı

İşçinin kıdeminin her yılı için, son aldığı brüt ve giydirilmiş 30 günlük ücret ödenir. İşçiye ücretten başka, haftalık, aylık yahut yıllık ödemelerle sağlanmış ve parayla ölçülmesi mümkün olan sözleşmeden veya kanundan doğup süreklilik gösteren menfaatler de eklenecektir. 

Çıplak ücret, yemek, gıda, yakacak, eğitim, konut, giyecek, erzak, aile, taşıt, sağlık yardımı gibi yardımlar, devamlı ödenen primler vs. bu ücrete dahildir. 

Ancak yıllık izin ücreti, evlenme yardımı, hafta tatil ücreti, hastalık yardımı, doğum yardımı, ölüm yardımı gibi ödemeler ücrete dahil olmayacaktır.

Kıdem tazminatının hesaplanıp ödenmesi dürüstlük kuralına göre makul sayılabilecek bir süre içinde gerçekleştirilmez ise işçi iş mahkemesinde dava açmalıdır. Bu dava sonunda işçiye ödenecek ücret fesih veya işçinin ölüm tarihinden itibaren gecikme süresi için hesaplanacak mevduata uygulanan en yüksek faizle birlikte ödenmesine karar verilecektir. 

Kıdem tazminatında zamanaşımı Türk Borçlar Kanunu gereğince 10 yıldır. Bu süre içerisinde talep edilmeyen kıdem tazminatları zamanaşımına uğrayacak olup bir daha talep edilemeyecektir.