Boşanmada Kusurun Önemi ve Kusur Sayılan Haller

Evlilik birliğinin kurulmasıyla birlikte tarafların evlilik birliğinden doğan bir takım yükümlülükleri vardır. Bu yükümlülüklerden birinin yerine getirilmemesi, ihlal edilmesi boşanma davasında kusurlu sayılma sebeplerindendir.

Boşanma davasında kusur boşanmayı da etkilemekle birlikte boşanma davası sonrası maddi tazminat, manevi tazminat, yoksulluk nafakası taleplerini de etkilemektedir. Boşanma davasında tam kusurlu, eşit kusurlu ya da ağır kusurlu olan taraf lehine maddi ve manevi tazminata hükmedilmeyecektir. Tam kusurlu ve ağır kusurlu eş lehine yoksulluk nafakasına da hükmedilmemektedir. Ancak eşit kusur durumunda tazminatın aksine yoksulluk nafakasına hükmedilebilmektedir.

Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda kusurlu olan tarafın dava açma hakkı da yoktur.

Boşanmada Kusur Nedir?

Evlilik birliği içinde eşlerden biri evlilik birliğinin getirdiği yükümlülükleri yerine getirmezse bu durum boşanmada kusur olarak kabul edilir. 

Boşanmada Kusur Sayılan Haller

Türk Medeni Kanununda boşanmada ksuur sayılan haller yazılmıştır. Ancak boşanma davasında kusur sayılan haller bunlarla sınırlı değildir. Türk Medeni Kanunu madde 161 ve devamındaki maddelerde sayılan kusur halleri şunlardır;

1. Zina

2. Hayata kast, pek kötü ve onur kırıcı davranış

3. Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme

4. Terk

5. Akıl hastalığı

6. Evlilik birliğinin sarsılması

Boşanmada kusur kanunda yazılı bu hallerle sınırlı değildir. Zira evlilik birliğinin sarsılması maddesi geniş yorumlanmaktadır. Boşanmada kusur her somut olaya göre değerlendirilmektedir.

Genel olarak boşanma kusur kabul edilen hallere şu örnekleri verebiliriz:

- Eşlerden birinin zina yapması

- Eşlerden birinin diğer eşe şiddet uygulaması

- Eşlerden birinin diğer eşe hakaret etmesi

- Yalan söylemek

- Eşine ilgisiz davranmak

- Bir eşin sadakat yükümlülüğüne aykırı davranması

- Eşinin çalışmasına engel olmak / izin vermemek

- Cinsel birliktelikten kaçınmak

- Eşi ailesiyle görüştürmemek

- Sürekli boşanmak istediğini söylemek

- Sürekli borçlanıp eve icra gelmesine sebep olmak

- Eşi tehdit etmek

- Bağımsız konut tesis etmemek, eşi ailesiyle birlikte yaşamaya zorlamak

gibi sebepler boşanma davasında kusur kabul edilmektedir.

Anlaşmalı Boşanmada Kusur

Anlaşmalı boşanma davasında taraflar boşanmanın tüm hukuki ve mali yönleriyle ilgili anlaşmaktadırlar. Bu sebeple taraflardan hangisinin kusurlu olduğu yönünde bir tartışma olmadığı gibi kusur incelemesi yapılmamaktadır. Anlaşmalı boşanma davası ile kimin kuruslu kimin kusursuz olduğu incelenmemektedir.

Çekişmeli Boşanmada Kusur

Çekişmeli boşanma davasında kusur incelemesi karşımıza çıkmaktadır. Tam kusurlu olan eş çekişmeli boşanma davası açarsa davası reddedilecektir. Ancak davalı eşin az da olsa bir kusura varsa bu durumda tarafların boşanmalarına karar verilbilecektir. Kusur incelemesi hem boşanma talebinin kabulüne hem de boşanmanın ferilerinde önemlidir. Kusur durumu boşanmanın mali sonuçlarını da etkiler. Belirttiğimiz gibi tam kusurlu, ağır kusurlu ya da eşit kusurlu eş lehine maddi ve manevi tazminata hükmedilmeyecektir. Tam kusurlu ya da ağır kusurlu eş lehine yoksulluk nafakasına hükmedilmemektedir. Ancak eşit kusur durumunda yoksulluğa düşen eş lehine şartlarının oluşması halinde yoksulluk nafakasına hükmedilebilmektedir. Yani boşanma ile birlikte yoksulluğa düşecek olan taraf kusursuz, az kusurlu ya da eşit kusurlu ise yoksulluk nafakasına hükmedilebilecektir.

Boşanmada Kusurun Çocuğun Velayetine Etkisi

Boşanma davasında kusur çocukların velayeti için doğrudan etki etmemektedir. Kusurun sebebi ise bazen etkileyebilmektedir. Sadakate aykırı davranışlar, zina gibi sebepler doğrudan velayeti etkilememektedir. Ancak eşin haysiyetsiz hayat sürmesi ya da şiddet uygulaması (çocuklara da diğer eşe de) gibi sebepler velayete etki edebilmektedir. Velayet için en önemli kriter çocuğun üstün yararıdır. Eğer eş tam kusurlu ise ancak müşterek çocuğun o eşin yanında kalması daha yararına olacasa eşin tam kusurlu olması velayeti ekilemez. Dolayısıyla müşterek çocuk için ödenecek iştirak nafakasını da etkilemeyecektir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/18282 E. 2018/6427 K. 21.05.2018 Tarih sayılı ilamında da görüleceği üzere "Annenin, eşine karşı sadakate aykırı davranışı çocuklarının velayetini almasına engel olmaz."

Boşanma Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Boşanmada kusur ile ilgili ayrıntılı verdiğimiz bilgiler olsa da her olay kendine özgüdür. Yaşanan olayların ispatlanması da kusur durumunu etkilemektedir. Bu sebeple yanlış, aleyhinize olabilecek belgelerin, işlemlerin yapılması davayı kaybetmenize sebep olabilir. Bu sebeple bir boşanma avukatı ile görüşmenizi tavsiye ederiz.