Koronavirüs (Covid-19) sürecinde yeni dava açılabilir mi? Devam eden davalar nasıl ilerleyecek? 65 yaşından büyük olanlar dava açmaya gidebilir mi? Eskişehir avukat

Koronavirüs (Covid-19) salgını her alanda insanları mağdur etmekte ve birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Türkiye'de de Dünya'da olduğu gibi birçok önlem alınmaktadır. Örneğin 65 yaşın üstündeki insanların ve 20 yaşın altındaki insanların sokağa çıkması yasaklanmıştır. Bazı iş yerlerinin (kuaförler, cafeler gibi) geçici süre ile kapatılmasına karar verilmiştir.

Yargılama Sürelerinin Durması

Hukuk alanında da bazı önlemler alınmıştır. Bu önlemlerden biri 25/03/2020 tarihli 7226 sayılı "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"dur. Bu kanuna göre;

"Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla;

a) Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13/3/2020 (bu tarih dahil) tarihinden,

b) İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden, itibaren 30/4/2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar durur.

Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar. Durma süresinin başladığı tarih itibariyle, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilir. Bu kararlar Resmi Gazete'de yayımlanır."

Aşağıdaki süreler bu maddenin kapsamı dışındadır, burada süreler durmamaktadır.

"a) Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri.

b) 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler.

c) 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler.

2004 sayılı Kanun ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlar kapsamında;

a) İcra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilir. Bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılır ve ilan için ücret alınmaz.

b) Durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilir ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilir.

c) Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam eder.

ç) İcra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirler alınır."

Koronavirüs (Covid-19) Sürecinde İş Yeri Kira Bedelinin Ödenememesi

Yine aynı kanunla yapılan değişikliğe göre 01/03/2020 tarihinden 30/06/2020 tarihine kadar işleyecek iş yeri kira bedelinin ödenememesi kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmaz. Yani 01/03/2020 tarihi ile 30/06/2020 tarihi arasında geçecek sürede İŞ YERİ KİRA BEDELİ ödenmez ise bu sebebe dayanılarak kira sözleşmesinin feshi ve iş yerinin tahliyesi işlemleri yapılamaz.

Soruşturma Dosyalarına UYAP Üzerinden Erişim

Avukatlar Cumhuriyet savcılıklarında yer alan soruşturma dosyalarına UYAP sistemi üzerinden erişememekteydi. Ancak gelinen aşamada adliyedeki kalabalıkların da azaltılması adına avukatların soruşturma dosyalarına UYAP üzerinden erişim sağlamasına imkan tanınmıştır.

Duruşmaların Ertelenmesi

Bu süreçte alınan önlemler neticesinde Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından genel kurul kararı alınmıştır. Bu karara göre tutuklu ve acil işler, dava zamanaşımı yakın olan soruşturma ve kovuşturma dosyaları, yürütmenin durdurulması istemleri ile ivedi sayılacak diğer iş ve işlemler haricindeki ilk derece adli ve idari yargı mercileri ile bölge adliye ve bölge idare mahkemelerine ait duruşma, müzakere ve keşiflerin 30/04/2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar ertelenmesine karar verilmiştir. Yani aciliyeti olmayan duruşmaların bu aşamada görülmesi mümkün değildir.

Bu süreçte yeni davaların açılması mümkün olsa da usuli olarak işlemler yapılmayacaktır. Aciliyeti olmayan davalar için salgın sürecinin geçmesini bekleyerek dava açmak daha sağlıklı olacaktır. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere süreler 30/04/2020 tarihine kadar durmuş olup hiçbir hak kaybı yaşanmayacaktır.

65 Yaşından Büyük, 20 Yaşından Küçük Olanlar Sokağa Çıkma Yasağında Dava Açabilir mi?

Bu süreçte 65 yaşından büyük, 20 yaşından küçük olanların sokağa çıkmaları yasaklanmıştır. Bu sebeple 65 yaşından büyük, 20 yaşından küçük olanların önceden avukatları varsa avukatları aracılığıyla dava açabilirler. Ancak avukatları olmayan bu kişilerin yeni dava açmak için sokağa çıkmaları mümkün değildir. Aksi takdirde idari işlem yapılacaktır.

Koronavirüs Salgını Sürecinde Boşanma Davası Açabilir miyim?

Koronavirüs (Covid-19) sürecinde Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından acil olmayan duruşmaların ertelenmesine karar verilmiştir. Bu sebeple yeni boşanma davası açabilirsiniz ancak hiçbir usuli işlem yapılmayacaktır. Yani duruşma günü verilmesi ya da delillerin toplanması ertelenecektir. Bu sebeple yukarıda da bahsettiğimiz üzere boşanma davalarını açmak için salgın sürecinin geçmesini beklemek sağlık açısından daha faydalı olacaktır. Sürelerin de 30/04/2020 tarihine kadar durması sebebiyle boşanma davasında da hak kaybı yaşanmayacaktır.

Bu süreci evde kalarak geçirmeniz hem sizler hem de çevrenizdeki insanlar için en sağlıklısı olacaktır. Ancak gerçekten acil bir işiniz olduğunu düşünüyorsanız avukatınıza danışarak bu süreci yönetmenizi tavsiye ederiz.

"Korona Virüs (Covid-19) Salgını Sürecinde Dava Açılabilir mi?" adlı makalenin tüm hakları yazarı Av. Eda Yıldırım İlhan'a aittir ve makale, yazarı tarafından (http://www.edayildirimilhan.av.tr) internet sitesinde yayınlanmıştır. Söz konusu bu makalenin bütünü yazarının izni olmaksızın çoğaltılamaz, Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun olarak makaleye atıf yapılmak suretiyle alıntı yapılabilir.