Ecrimisil nedir? Ecrimisil şartları nelerdir? Paydaşlar arasında ecrimisil talep edilebilir mi? Hazine taşınmazında ecrimisil ihbarnamesi nedir itiraz edilebilir mi?

Ecrimisil

Ecrimisil diğer bir deyişle haksız işgal tazminatı, bir malın veya taşınmazın sahibinin izni ve rızası olmaksızın bir başka kimse tarafından kullanılması sonucu oluşan zararın tazminidir. Ecrimisil davası ile malın haksız ve kötü niyetli kullanımı ile mülkiyetin sahibi idare, gerçek kişi veya tüzel kişinin malı haksız kullanan kişiye karşı geriye etkili olarak tahsil edilen haksız işgal tazminatı istenmektedir. Hak sahibi, ecrimisil davası açarak işbu haksız işgalin önlenmesi için ve tazminat verilmesini istemektedir. Yargıtay 1. HD.'nin 2014/194 Esas sayılı ilamına göre ecrimisil (haksız işgal tazminatı) "zilyet olmayan malikin malik olmayan kötü niyetli zilyetten isteyebileceği bir tazminat" olarak tanımlanmaktadır. Gerek öğretide gerekse de Yargıtay içtihatlarında da bu tanım kabul görmektedir.

Ecrimisil Şartları

​Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in 4. maddesinin (d) bendinde de ecrimisil için bir tanım yapılmıştır. Tüm bu bunlar ışığında ecrimisil talep edebilmek için birtakım şartlar mevcut olmalıdır. Bu şartları şu şekilde sıralayabiliriz:

Ecrimisil davasını açabilecek olan kişi yani davacı hakkına yönelik ihlal gerçekleşen kişidir. Bu kişi genel olarak maliktir. Davalı taraf ise başkasının malını rızası olmaksızın işgal eden kişidir. Davalı tarafın yani işgalcinin kusurunun olup olmaması önemli değildir. Ayrıca malın sahibinin bu malın işgalinden dolayı herhangi bir zarara uğramış olması da gerekmemektedir. O malın haksız olarak işgal edilmiş olması ecrimisil için yeterlidir. Buradaki işgalin ne şekilde yapılmış olduğu kanunda belirtilmemiştir. Bu sebeple işgal, söz konusu maldan işgal, tasarruf veya herhangi bir şekilde faydalanılması mümkündür. Uygulamada sıklıkla karşılaşılan işgal şekilleri : taşınmazın üzerine malikin rızası olmaksızın inşaat yapılması, kiralanan bir taşınmaza ilişkin olarak kira sözleşmesinde belirlenen sürenin dolmasına rağmen sözleşme yenilenmeden kullanılmaya devam edilmesi, kamu hizmetlerine tahsis edilmiş bir malın veya taşınmazın izinsiz olarak kullanılması şeklinde sıralanabilir.

İdari İşlem Olarak Ecrimisil İhbarnamesi ve İptali

Ecrimisil davasını açabilmek için ilk olarak yapılması gereken işgalci konumundaki gerçek kişiye veya tüzel kişi olması durumunda kuruma ihtarname çekilmesi gerekmektedir. Bir hazine taşınmazına ilişkin idarenin izni olmaksızın işgal gerçekleştiğinde takdir edilen ecrimisil, takdir tarihinden itibaren 15 gün içerisinde "Ecrimisil İhbarnamesi" başlığı ile ihbarname düzenleyerek işgalciye tebliğ edilmektedir. İşgali gerçekleştiren kişi, ihbarnamenin kendilerine tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idareye dilekçe ile itiraz edebilir. İtiraz hakkını kullandığı takdirde idarece 30 gün içinde ecrimisil tutanağı düzenlenir. Ve bu tutanakta olumlu/olumsuz sonuç yer almaktadır. İşbu ecrimisil tutanağı ilgiliye tebliğ edilir. İşgalci, kendisine yapılan tebliğden itibaren 60 gün içerisinde idari yargıda ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali için dava açabilir. Ancak karşı dava açılsa dahi ecrimisil tutarı tahsil edilmelidir. Lakin belirtmek gerekir ki yürütmeyi durdurma talepli olarak bir dava açıldıysa ve mahkeme de bu dava sonunda yürütmeyi durdurma kararı verdiyse dava sonuçlanana dek tahsilat durdurulacaktır.

Ecrimisilde Zamanaşımı Ve Görevli Yetkili Mahkeme

Ecrimisil talebi davanın açılması tarihine kadar geriye dönük olarak söz konusu olmuş 5 yıllık tazminatı kapsar. Burada genel zamanaşımı olan 10 yıllık zamanaşımı kuralından ayrılarak 5 yıllık zamanaşımı kabul edilmiştir. Şöyle bir örnek vermek gerekirse: davacı malikin taşınmazı 15 yıldır işgal ediliyor ise bunun yalnızca 5 yılı için ecrimisil davası açabilecektir. Kalan 10 yıl için açamayacaktır.

Ecrimisil davası açmak için öncelikle işgalci konumundaki kişiye ihtarname çekildikten sonra davaya konu olan taşınmaz ise taşınmazın bulunduğu ildeki asliye hukuk mahkemelerine başvurarak davanın açılması gerekmektedir. İdareye ilişkin ecrimisil mevcut ise bu durumda idare mahkemelerine açılmalıdır. Ayrıca dava sürecinde mahkeme tarafından görevlendirilecek bilirkişiler ve gerektiği takdirde yapılan keşiflerle davaya konu olan taşınmazın kira değeri tespit edilmektedir. Ve tespit edilen bu tutar, tazminat olarak istenmektedir.

Ecrimisilin bedeli belirlenirken dikkate alınacak hususlar;

- Gerçek mal sahibinin gördüğü zarar,

- Mal sahibinin mahrum kaldığı gelirler,

- İşgalcinin o malın kullanımı sayesinde kazandığı gelir,

- Mal taşınmaz ise imar durumu,

- Taşınmazın yüzölçümü

- Taşınmazın niteliği ve konumu.

Paydaşlar Arasında Ecrimisil Talebine İlişkin Yargıtay Kararı

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2018/3791 E. 2019/6156 K. 19/06/2019 tarihli ilamında;

"Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak isteğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır. Ancak, bu kuralın yerleşik yargısal uygulamalarla ortaya çıkmış bir takım istisnaları vardır.

Bunlar; davaya konu taşınmazın kamu malı olması, ecrimisil istenen taşınmazın (bağ, bahçe gibi) doğal ürün veren yada (işyeri, konut gibi) kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması, paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi, paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması, davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması halleridir. Bundan ayrı, taşınmazın getirdiği ürün itibariyle de, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin yahut, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali halinde İNTİFADAN MEN KOŞULUNUN OLUŞMASINA GEREK BULUNMAMAKTADIR."

"Ecrimisil Nedir? Ecrimisil Davası Şartları" adlı makalenin tüm hakları yazarı Av. Eda Yıldırım İlhan'a aittir ve makale, yazarı tarafından (http://www.edayildirimilhan.av.tr) internet sitesinde yayınlanmıştır. Söz konusu bu makalenin bütünü yazarının izni olmaksızın çoğaltılamaz, Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun olarak makaleye atıf yapılmak suretiyle alıntı yapılabilir.